पेट्रोलियम पदार्थ वितरणमा एकाधिकार कायम गरेको नेपाल आयल निगमले पछिल्लो नौ महिनामा ११ पटक पेट्रोलियम पदार्थको मुल्य वृद्धि गरेको छ । गत माघ २८ गते यता मात्रै झण्डै एक महिनाको अवधिमा निगमले तीन पटक मुल्य वृद्धि गरेको छ । मुलुक राजनैतिक खिचातानीमा रहेको र सबै दलको ध्यान यतिबेला सत्ता राजनीतिमा केन्द्रित भएको मौका छोपेरै भन्नु पर्दछ निगमले ईन्धनको भाउमा पटक पटक वृद्धि गर्दै आएको छ ।
यसरी निरन्तर पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य बढेसँगै सार्वजनिक यातायात, हवाई सेवादेखि हरेक उपभोग्य वस्तुको मूल्य अक्कासिन थालेको छ । योसँगै निर्माण सामाग्रीको उत्पादन र ढुवानीमा समेत मुल्यवृद्धिको असर पर्ने भएबाट विकास आयोजनाहरु समेत महंगिने निश्चित छ । निगमले अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पेट्रोलियम पदार्थको मुल्य बढेकै कारण नेपालको आन्तरिक खपतमा उपयोग हुँदै आएको पेट्रोलियम ईन्धनको मूल्य बढाएको बताएको छ ।
निगमले आफुले गरेको मुल्य वृद्धिलाई जायज बताउनकै लागि सीमावर्ती भारतिय शहर रक्सौलमा पेट्रोल प्रतिलिटर १ सय ४९ रुपैयाँ ९२ पैसा र डिजेल १ सय ३९ रुपैयाँ ११ पैसा रहेको र यता बीरगञ्जमा निगमले पेट्रोल प्रतिलिटर रु. १ सय १६ रुपैयाँ ५० पैसा र डिजेल ९९ रुपैयाँ ५० पैसामा बिक्रि गर्दै आएको बताएको छ । तर, गत बर्षबाटै स्वचालित मूल्य प्रणाली लागु गरेको निगमले अन्तर्राष्ट्रिय बजारमै ईन्धनको मुल्यमा बृध्दि हुँदाको चाप थेग्न मूल्य स्थिरीकरण कोषको उपयोग गर्ने तर्फ भने चासो राखेको पाईन्न ।
गत बर्ष विश्वव्यापी रुपमै कोरोना संक्रमणको अवधीमा गरिएको लकडाउनकै कारण अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा इन्धनको मूल्य घटेर प्रतिव्यारेल २० डलरमा झरेपछि निगमले गत वर्षको १९ चैतमा प्रतिलिटरमा १० रुपैयाँ मूल्य घटाएको थियो । त्यतिबेला पेट्रोल ९६ रुपैयाँ र डिजेल ८५ रुपैयाँ कायम थियो । त्यतिबेला लकडाउनका कारण आर्थिक गतिविधी घटेसँगै इन्धनको खपतमा पनि कमी आएसँगै इन्धनको मूल्यमा समेत गिरावट आएको थियो ।
अहिले आर्थिक गतिविधीले तिब्रता लिएसँगै इन्धनको खपत र मूल्य पनि बढेको हो । गत साउनदेखि अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा इन्धनको मूल्य निरन्तर उकालो लाग्दै गएर तीन गुणाभन्दा माथी अर्थात् प्रति ब्यारेल ७० डलरसम्म पुगेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा तेलको मूल्य बढेसँगै निगमले पनि मूल्य बढाउँदै आएको छ । गत साउनदेखि हालसम्म पेट्रोल प्रतिलिटरमा १४ रुपैयाँ र डिजेलमा ११ रुपैयाँ बढेको छ ।
लगातार इन्धनको मूल्य बढ्दै गए उपभोक्तालाई राहत दिने भन्दै ब्यवस्था गरिएको मूल्य स्थिरिकरण कोषमा यतिबेला उपभोक्ताबाटै संकलन गरिएको ११ अर्ब रुपैयाँ रहेको छ । तर, त्यो रकमबाट बढेको मुल्य समायोजन गर्ने तर्फ भने निगमले चासो देखाएको छैन । पछिल्लो समय निगमले इन्धनको मूल्य समायोजन गर्दा समेत निगमलाई १५ दिनमा १ अर्ब २७ करोड ७० लाख रुपैयाँ घाटा हुने निगमले बताएको छ ।
निगमका अनुसार पछिल्लो पटक गरिएको मुल्यवृध्दि पछि पनि निगमलाई पेट्रोलमा ९ रुपैयाँ ३५ पैसा, डिजेलमा ५ रुपैयाँ ८० पैसा र खाना पकाउने एलपीजी ग्यासमा ३ सय ९२ रुपैयाँ घाटा छ ।
