दीपेश केसीः २०७९ लाई बिदा गरी २०८० लाई स्वागत गर्दा अधिकांश नेपालीमा त्रास नै त्रासले बास गरेको छ । त्यो त्रास मनको बाघको मात्र नभई बनको बाघको पनि हो । बनको बाघ त यो देशमा शासन गरिरहेकाहरु हुन् जसले निर्दोष पाठाहरुलाई करापकुरुप पारेर हसुर्छ । खोलाको तलतिर पानी पिइरहेको पाठालाई किन पानी धमिल्याइस् भन्ने बाघहरुको बोलवाला छ यहाँ । निरिह बनाइएका छन् सर्वसाधारण ।
देशमा राजनीतिका ठूला ठूला कुरा भए । परिवर्तनका ठूला ठूला गफ हाँकिए । तर, आम जनताका लागि सोच्ने नेता सायदै जन्मिए । कुनै युगमा जन्मिएका सबैले खाएपछि खाने राजा महीन्द्र मल्लको कहानीमा रमाउनुपर्ने वाध्यता छ हामीलाई । अंशुवर्माकालीन कुशल प्रशासनबाट राज्यको समृद्धि हासिलको इतिहासबाट सिक्न समेत सकेन हाम्रो नेतृत्वले ।
प्रचण्डको ध्यान जनयुद्धका सहीद र घाइते खोज्नमै केन्द्रित छ ताकि फेरि अर्को चुनाव खर्च जोहो गर्न सकियोस् । देउवा ज्योतिषले भनेजस्तै सातपटक मन्त्री बन्ने सपना मात्र देख्छन् ताकि बुढानिलकण्ठ अझै फैलियोस् । केपी ओलीलाई बा भन्नेहरुकै चिन्ता छ । उनी सबै राज्यलाई दिन्छु त भन्छन् तर राज्यमाथि दोहन गरेको उखान र टुक्काभित्र लुकाउँछन् । वर्तमानको यो तीतो यथार्थलाई विगतसँग तुलना गर्दा जनतामा आक्रोश मात्र पैदा हुन्छ ।
राजा राम शाहको न्यायप्रणाली जसले न्याय हराए गोर्खा जानु लाई स्थापित गरिदियो । पृथ्वीनारायण शाहको दुरदर्शी दृष्टिकोण र राज्य एकीकरणको कुशलताको सम्मान गर्न नचाहने शासकहरु पायौं हामीले । महेन्द्र शाह जस्तो निडर राजालाई सधै गाली गर्नमै समय खर्चिनेहरुको अवतार पायौं ।
आखिर भीम मल्ल राज्यको सेवा गरेकै कारण मारिनुपरेको इतिहासले हामीलाई पिरोलिरहेको छ । त्यसैले त उनकी सतीले सरापेको कहानी यथार्थ जस्तै लाग्छ ।
षड्यन्त्र र हत्याकाण्डबाट सत्ता कब्जा गर्ने प्रवृत्ति पृथ्वीनारायण शाहका शासकपछि चलिरह्यो । भारदारहरुको झगडामा १० वर्षभन्दा कमका कोही पुरुष बाँकी राखिन्नथिए । चाहे भीमसेन थापा हुन् चाहे जङ्गबहादुर राणाले नै किन नहुन् । रगत बगाएर सत्ता हत्याएका थिए । २००७ साल देखि २०६३ सालको परिवर्तनका पछाडि रगत बगेकै थियो । २०५८ सालमा वीरेन्द्र शाहको वंशनाशको भित्रको रहस्यको पोका अझै खोलिएको छैन । त्यो घटनापछि ७ वर्ष पनि राजसंस्था टिकेन । गिरिजाप्रसाद कोइरालाले भन्ने गरेको ग्रान्डडिजाइन के हो ?
देश गणतन्त्र, संघीयता र धर्मनीरपेक्षतामा गयो । मल्ल वंशको पतन भई स्थापित शाह वंशको शासन २५० वर्षमै पतन भयो । आखिर पृथ्वीनारायण शाहले जुन मूल्य मान्यतामा टेकेर राष्ट्र एकीकरण गरेका थिए त्यसको मर्मविपरित जाँदा धेरै समस्याहरु आए ।
जनतालाई खुशी बनाएर कर लिने खूबी उनमा थियो । बीसे नगर्चीसँग सुझाव लिन्थे उनी । ताकि हरेक घरले चन्दा दिएर उनको राष्ट्र एकीकरणमा योगदान गरेका थिए । खै किन हो पृथ्वीनारायण शाहले असली हिन्दूस्तान भने नेपाललाई । मुगलबाट पराजित भई थिलथिलो भएका भारतीय उपमहाद्वीपका राज्यहरुलाई यूरोपका इशाई राज्यहरु बेलायत, फ्रान्स पोर्चुगललगायतले पराजित गर्दै गए । यही एउटा राष्ट्र थियो जसलाई पृथ्वीनारायण शाहले जोगाउन सके । त्यसैले उनले गर्वका साथ असली हिन्दूस्तान भने । यही पहिचानले पनि नेपाल राष्ट्रका रुपमा टिकिरहन सक्यो त्यतिबेला ।
संघीयताका नाममा देशमा जातीय, क्षेत्रीय र साम्प्रदायिक विष रोपिएको छ । पहिचानका नाममा ठूलै द्वन्द्व हुने गरी योजना बुनिएको छ । रुवान्डामा हुटु र टुट्सीबीचको हिंसाको अभ्यास गरिसकेकाहरु संघीयताको अभ्यास लादिरहेका छन् । उनीहरु यूरोपको संघीयताको उदाहरण दिनेहरुका मात्र कुरा सुन्छन् । इथियोपिया र सुडान विभाजनको यथार्थबारे अनविज्ञ जस्तै आँखा चिम्लिन्छन् ।
धर्मनीरपेक्षताका नाममा थोपिरएको धर्म परिवर्तनको अभियानलाई सिधै बेवास्ता गरिरहेका छन् । त्यसो त मल्लकालमा पनि धर्म परिवर्तनको लहर केही समय नचलेको होइन । तर, पृथ्वीनारायण शाहको उदयले ती बडारिए । त्यसैले पृथ्वीनारायण शाहको धार्नी नाकको कथा बुन्न लगाइउनेहरु धर्म परिवर्तनमा लागेकाहरु नै छन् ।
यी विषयहरु देशको भविष्यसँग जोडिएका हुन् । जुन नेतृत्वले यसलाई मनन गर्ला उसले देश पनि बुझ्ला र जनतालाई पनि सुखी बनाउन सक्ला । नत्र परिवर्तनका नाममा सोझा जनतालाई झक्याउने नवसामन्ती जन्माउने र ठगीमा प्रोत्साहन गर्नेबाहेक केही हुनेछैन ।
नागरिक पाइलै पिच्छे ठगिएका छन् । मकैं पोलेर बेच्ने, साग बेच्ने, भारी बोकेर पैसा जम्मा गर्नेहरुको रकम पच पार्ने गिरोह सहकारीको खोल ओढेर बस्यो । उनीहरुको बचत हजम पारेर अर्बपति बन्नेहरु यूरोप, अमेरिका र अष्ट्रेलियामा आलिशान बङ्गलामा शयन गरिरहेका छन् । भ्रष्टाचारका पैसा स्वीस बैंकहरुमा लुकाइएका छन् ।
जलविद्युत आयोजना निर्माण गर्ने भन्दै प्रत्येक लिटर पेट्रोलमा करको मार थोपरियो । तर, खै ती जलविद्युत आयोजना ? दूरसञ्चारमा उत्तिकै भ्रष्टाचार छ । जनता यसबारे जानकार नभएकाले माफियाहरु खुलेआम ठगिरहेका छन् ।
सडक निर्माणको विनियोजित रकम खर्च नगरेर ब्याज खाने कर्मचारीको जमात छ यहाँ । यो भन्दा ठाडो भ्रष्टाचार के होला ? सेना र प्रहरीको राशनमा हाकिमले पैसा खाएको समाचार त आइरहन्छ । यो त परम्परागत भ्रष्टाचार नै भइसकेको छ ।
कोरोना भाइरसपछि विश्वमा धनी झन् धनी गरिब झ्न गरिब भए । नेपालमा त गरिबले भित्ता चिथोरेर खाने अवस्था आउने खतरा बनिसकेको छ । धनी यति धनी भए कि तिनले धर्ती नै टेक्न नपर्ला जस्तो गर्न थालिसके ।
युवाहरुलाई यतिसम्म विचलित बनाइएको छ कि कहिले विद्यालय तहको परीक्षा सकिएला र देश छाडौंला जस्तो गर्न थाल्छन् । जब देश छाड्छन् तब रवि लामिछाने जस्ता पात्रलाई मतदान गर्न बाआमा हजुरबा हजुरआमालाई करकर गर्न थाल्छन् । लुकाएर खाने भन्दा देखाएर खाने ठिक देख्न थाले होलान् युवाले ।
सन् २०७० को दशकमा नेपाली जनताले करको भारी नै बोक्ने प्रणाली पाए । पाइलैपिच्छे कर पाए तर त्यसवापत् देशबाट जतिसक्दो छिटो युवा निस्कने मार्गहरु पनि । वास्तवमा हाम्रा सामाजिक मूल्य मान्यता र संस्थाहरुलाई कमजोर बनाइए ।
अर्थतन्त्र त चाँडै बन्छ बिग्रन्छ तर बिग्रेको सामाजिक अवस्था सपार्न निकै ठूलो समय लाग्छ । मूल्य मान्यताहरु धराशायी भएमा समाजमा ठूलो संकट आउँछ । हाम्रा परिवार, नातासम्बन्ध, विवाह जस्ता संस्था कमजोर बनाइएका छन् । वास्तवमा हामी आफूबाट टाढा हुँदै गएका छौं र पराईलाई आफ्नो ठान्ने भुल गरिरहेका छौं । धरातल बिर्सदै गएका छौं ।
अहिले हामी जहाँ छौं त्यसको दोषी हामी आफै पनि हौं । नेतालाई नेतृत्वमा लाने हामी नै हौं । २०७० को दशकमा हामीबाट धेरै ठूला गल्तीहरु भएका छन् । हामीले धेरै ठूला अन्याय र अत्याचार सह्यौं । अन्याय गर्ने भन्दा सहने झन् ठूलो दोषी हो । अब जे भयो भयो अबचाहिं अन्याय नसहौं । त्यसविरुद्ध बोलौं । २०८० र त्यसपछिका वर्ष हामी र हाम्रा भावी सन्ततीका लागि सुदृढ बनाऔं ।
२०७० भर ब्वाँसाहरु हावी भए । अहिले ती २०८० को ढोकाभित्र छिरेर स्वागत गर्न बस्दैछन् । त्यो स्वागत उनीहरुको आफ्नो भोक मेटाउनका लागि मात्र हुनेछ । यसतर्फ सबै सचेत हुन जरुरी छ । जहिले पनि अत्याचार सहने निरिहता प्रकट गर्नु भावी पुस्तालाई पनि यही खाल्डोमा धकेल्नु सिवाय कुनै होइन जुन खाल्डोमा धेरै पुस्ता परेर बिताइसकेको छ वाध्यकारी समय । अब त परिवर्तन आउनुपर्छ ।
हामीसँग गर्व गर्न लायक प्राकृतिक सुन्दरता छन् । हामीसँग भरपूर उपयोग गरी समृद्धी हासिल गर्ने स्रोत छन् । सबैभन्दा महत्वपूर्ण हामीसँग मजबुत मूल्य मान्यता धर्म संस्कृति छन् जसको अभ्यासबाट हामी भौतिक र आध्यात्मिक दुवै रुपमा समृद्ध हुनसक्छौं ।
