के पूरा होला डा. केसीको माग ?

कल्पना सानु भट्टराई

चिया चौतारी, सार्बजनिक स्थान देखि सदनसम्म डा. गोविन्द के.सीको अनसनले चर्चा पाउँदै आएको लामो समय वित्दैछ । सडकमा डा. केसी.को अनसनले लोकप्रियता त पायो तर, सदनबाट भने उनले तिरस्कार मात्रै पाए । आजकल त यस्तो लाग्ग अनसन भन्नसाथ गोविन्द के.सीको अनुहार प्रतिविम्वित हुन्छ । के.सी.को अनसनलाई लिएर प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले उनलाई बालापनको संज्ञा नै दिए । प्रधानमन्त्रीले ओलीले पटक–पटक डा. केसीको माग पुरा गर्ने प्रतिबद्धता जनाए पनि त्यो पूरा हुन सकेन । माग पूरा नहुँदा डा. के.सी. पटक पटक अनसन बस्दै आउका छन् ।

मेडिकल शिक्षाका क्षेत्रमा डा.के.सि.को अडान हेर्ने हो भने के.सी.को माग विनै मेडिकल शिक्षाको क्षेत्र सुधारका कार्य पूरा गर्नुपर्ने थियो । तर, त्यतातर्फ सरकारको ध्यान पुग्न सकेको छैन पटक—पटक अनसन बस्दा पनि माग सम्बोधन नहुने, तर, पुनः हार नमान्ने के.सी.को प्रवृतीको भने सडक देखि सदनसम्म चर्चा हुने गरेको छ ।

के.सीले उठाएका माग नीजि नभएर मुलुकको चिकित्सा शिक्षा क्षेत्रको सुधार र सावैजनिक विषय लगायतका बिषय छन । अनसनको श्रृङखला बढ्दै जाँदा मुलुकमा भएका घुस काण्ड, जग्गा खरिद प्रकृया, वाईडवडी खरिद प्रकरण, ओम्नी समुहको औषधी खरिदमा भएका भ्रष्ट्राचार लगायतका विषयमा उनले आवाज उठाउँदै आएका छन् ।

मुलुकमा अहिले स्थायी र सरकार छ । जुन सरकारले डा. केसीको मागलाई सम्बोधन गर्न सक्नुपर्छ । यो सामथ्र्य सरकार सँग छ । सरकारले आफ्नो दृष्टीकोण परिवर्तन गर्न सक्नुपर्छ । मुलुकको हितका लागि लडिरहेका डा. के.सी. दिन प्रतिदिन कमजोर बन्दै गएका छन् । नागरिकको रक्षा गर्नु, मुलुकमा रहेका कमि कमजोरीलाई सच्चाउनु सरकारको कार्य हो । तर सरकारले एउटा नागरिक देशका लागि आफ्नो जिवन जिउन बिर्सेर झक्झक्याउँदा पनि सरकार मुकदर्शक बनेको छ । वर्तमान सरकारले मुलुकको स्तर उन्नती, सुशासन कायम गर्दै अगाडि बढ्न सक्नुपर्छ । तर, डा. के.सी.को मुद्धा सुल्झाउन आनाकानी किन ? के जायज छैन उनको माग ? जायज छैन भने यो–यो बुँदा यस कारण जायज छैन भनेर सरकारले पुष्टी गर्न सक्नुपर्दछ ।

अनसनमा सरकारको बलजफत र विश्वसनियताको कुरा
डा. के.सी. अनसन बसेपछि जीवनको अन्तिम क्षणमा सरकारले वार्ताको नाटक गर्छ । के.सी.ले उठाएका माग पूरा गर्ने वचन दिन्छ । अनसन तोड्न नमाने प्रहरी लगाएर बलजफती उठाएर लैजान्छ । फेरि पनि उनको मागको सम्वोधन हुँदैन र फेरि के.सी अनसनसम्म पुग्ने गर्छ । यसरी के.सी.को लागि माग पूरा गराउन अनसन दबाव दिने माद्याम बने पनि सरकारले मागको सुनुवाई नगर्दा पछिल्लो पटकको सम्झौता समेत कार्यान्वयन हुनेमा विश्वस्त हुन सक्ने ठाउँ देखिन्न ।

स्मरणमा छ सबैमा, जब–जब के.सी. अनसनमा रहन्छन् सरकार वार्ता गर्नुको साटो उनलाई बलजफत गरि लगिन्छ । उनको शरिर कमजोर बनेको हुन्छ । शरिरमा श्वासमात्र बाँकी रहन्छ । सरकार आश्वासन दिएर अनसन तोड्न लगाउँछ र के.सी. फेरि त्यहि श्वासलाई शक्ति मानेर आफ्नो माग प्रति अडान कायम राख्दै अर्को अनसनका लागि तयार हुन्छन् । यो शृंखला हेर्ने हो भने पछिल्लो सम्झौता र सहमति पूरा गर्न सरकार जिम्मेवार बनेको छ भन्ने लाग्दैन । तर, सरकार अब जिम्मेवार बन्न आवश्यक छ । के.सी.का हरेक मागको सुक्ष्म अध्ययन र मुल्याँकन गरि मुलुकका लागि हित हुने सबै माग सम्वोधन गर्न आवश्यक छ ।

के.सी.ले पाएको साथ र हौसला
डा. केसी अनसन बस्दा सुरुको चरणमा एक्लै जस्तै भए । उनको साथमा साधारण व्यक्ती,जो सरकार र राजनीतिक सत्ताबाट टाढा छन् । जसको आवाज चिया चौतारी, सार्बजनिक यातायात लगायतका क्षेत्रमा सिमित देखिए । डा.के.सी.को लागि सामथ्र्य भएकाको आवाज कहिँ कतै देखिएन । जब समय गुज्रदै गयो तर समयसँगै उनले धेरैको साथ र हौसला प्राप्त गरे । अनसनको चरणमा उनको समर्थनमा सरकारलाई झक्झकाउने समुह बढ्दै गए । उनका मुद्धाले मुलुकलाई हित गर्ने विषयले प्राथमिकता पाउँदै गए ।

चिकित्सा क्षेत्रबाट पनि उनका लागि सरकारलाई झकझकाउने कार्य भए । तर, डा. के.सी.को माग पूरा भएन । उनको अनसन जारी रह्यो र रहेकै छ । केहि दिन अघिमात्र डा. के.सी.ले अनसन तोडेका छन् । विश्वभरि महामारीको रूप लिएको कोरोनाको कहरमा पनि डा. के.सी. अनसनमा बसे । उनको शारीरिक अवस्था कमजोर बन्दै जाँदा उनलाई कोरोना को डर पनि भएन । किनकी उनलाई स्वास्थ्य भन्दा ठूलो मेडिकल शिक्षानीति र मुलुकमा रहेको विकृतीको चिन्ता छ । पछिल्लो समय के.सी.सँग प्रधानमन्त्रीले सहमति गर्ने निर्णय गरेपछि आफ्नो १९ औ अनसन तोडेका छन । उनले पुनः २० औ अनसन बस्न नपरोस्, सहमति कार्यान्वयन होस भन्ने अपेक्षा गरेका छन् डा. के.सी. र उनको शुभचिन्तकको छ । उनले मुलुकको हितको लागि उठाएका मुद्दा कार्यान्वयनमा ल्याउन सरकार चुक्नु हुँदैन ।