पुरुषले किन लगाउँछन् जनै ? यस्तो छ धार्मिक महत्व | ईमाउण्टेन समाचार

Our Network

फागुन २९ २०८०, मंगलबार

पुरुषले किन लगाउँछन् जनै ? यस्तो छ धार्मिक महत्व

janai purima

काठमाडौं, २१ वैशाख । सनातन धर्ममा सोह्र संस्कारको नियम छ । ती मध्ये एक हो संस्कार उपनयन । यसलाई यज्ञोपवीत पनि भनिन्छ। यो समारोह पछि, युवा र पुरुषहरूले पवित्र धागो लगाउँछन् । यी जनै रेशम वा कपासको धागोबाट बनेका हुन्छन्। अविवाहित व्यक्तिको जनैमा तीनवटा धागो हुन्छन् । जसमा विवाहित पुरुषले ६ वटा धागो जनै लगाउँछन् । पुरातन समयमा उपनयन संस्कार नभएको बच्चालाई उनलाई इडियट वर्गमा राखिएको थियो । हाल उपनयन समारोह धूमधामका साथ गरिन्छ । जब बच्चा ज्ञान प्राप्त गर्न सक्षम हुन्छ तब सनातन शास्त्रमा उल्लेख छ । त्यसबेला उपनयन संस्कार गरिन्छ । यसले बच्चाको मनमा चेतना जगाउँछ । ब्राह्मण जातिमा आठौं वर्षमा उपनयन संस्कारको व्यवस्था छ। जबकि क्षत्रियहरुमा ११औं वर्षदेखि उपनयन संस्कार गरिन्छ । जबकि, वैश्यमा, उपनयन समारोह १५औं वर्ष देखि हुन्छ । दैवी कालदेखि नै उपनयन संस्कारको नियम छ।

उपनयन विधि

सनातन धर्ममा केटा र केटी दुवैका लागि उपनयनको व्यवस्था छ । तर, आजीवन ब्रह्मचारी जीवन बिताएका केटीहरूले मात्र जनै धारण गर्न सक्छन्। साधारण केटीहरूले जनै लगाउन सक्दैनन्। यी हुन् त्रिदेव ब्रह्मा, विष्णु र महेशका प्रतीक। यसका साथै तीन सूत्रहरू देवरुण, पितृरुण र ऋषिरुणका प्रतीक पनि हुन्। केटाहरूले विवाह अघि तीन तीन धागोको जनै लगाउन सक्छन्। विवाहितले ६ वटा धागोले बनेको जनै लगाउँछन् । मण्डप राखेर उपनयन समारोह गरिन्छ। सरल शब्दहरूमा, उपनयन संस्कार धूमधामका साथ गरिन्छ। यसमा सबैभन्दा पहिले बच्चालाई बेसार लगाइन्छ। यसपछि उनलाई नुहाइन्छ र खौरिन्छ । यसका साथै स्थानीय रीतिरिवाजहरू पनि पालना गरिन्छ। जनै धारण गर्नाले भूत–प्रेतको बाधा हट्ने धार्मिक विश्वास छ।

जनै मन्त्र
ॐ यज्ञोपवीतम् परमं पवित्र प्रजा–पतेर्यत–सहजं पुरुस्तात।
आयुं अग्र्यं प्रतिमुंच शुभ्रं यज्ञोपवितम् बलमस्तु तेजः।

Leave a Reply

(function ($) { $(function () { $('#announcementModal').modal('show'); }) })(jQuery);