काठमाडौं,२५ फागुुन । महिलाहरूमा पुरानो दुखाइ एक अवस्था हो जुन लामो समयसम्म दुखाइ र असुविधा हुन सक्छ । पुरानो दुखाइ भनेको शरीरको कुनै पनि भागमा हुने दुखाइ हो, जुन कहिलेकाहीँ धेरै गम्भीर र कहिले हल्का रहन्छ । यो दुखाइ चोटपटक, शल्यक्रिया, शरीर सुन्निने वा दुर्घटनाका कारण पनि हुन सक्छ तर यो दुखाइ बढ्नुको सबैभन्दा ठूलो कारण भनेको लामो समयसम्म सानातिना चोटपटक बेवास्ता गर्नु हो । जुन पछि गम्भीर रोगमा परिणत हुन सक्छ । पुरुषको तुलनामा महिलाहरूलाई पुरानो पीडा हुने सम्भावना बढी हुन्छ। पुरुषको तुलनामा महिलामा माइग्रेन १८ प्रतिशत बढी, घुँडाको दुखाइ २४ प्रतिशत र ढाड दुखाइ ३० प्रतिशत बढी हुन्छ ।
यसका कारणहरु के के हुन ?
महिलाहरूमा पुरानो दुखाइको धेरै सम्भावित कारणहरू हुन सक्छन्, जसमा समावेश छन् ।
१. हर्मोनल परिवर्तनहरूः महिनावारी, गर्भावस्था र रजोनिवृत्तिको समयमा हार्मोनल परिवर्तनहरु लाई पुरानो दुखाइ हुन सक्छ।
२. आनुवंशिक कारकहरूः आनुवंशिक कारकहरू पनि महिलाहरूमा पुरानो दुखाइको लागि जिम्मेवार मानिन्छ। केही आनुवंशिक भिन्नताहरूले दुखाइलाई महसुस गर्ने र महसुस गर्ने तरिकालाई असर गर्छ। जुन महिला र पुरुषमा फरक–फरक महसुस हुन्छ ।
महिलाहरुमा पुरानो दुखाइको प्रकार
पेट दुखाइ
धेरै अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ कि पेट दुख्ने समस्या पुरुषको तुलनामा महिलामा बढी हुन्छ ।
माइग्रेन र अन्य टाउको दुखाइ
माइग्रेनको समस्या पनि पुरुषको तुलनामा महिलामा बढी पाइएको छ ।
fibromyalgia
यो एक अवस्था हो जसले दुखाइ, थकान, र मांसपेशी र नरम ऊतकहरूमा स्थायी दुखाइ निम्त्याउँछ। यसका पीडित धेरैजसो महिला छन् ।
पुरानो दुखाइको सामना गर्ने तरिकाहरू
पुरानो दुखाइको उपचार गर्ने धेरै तरिकाहरू छन्, जसले पीडा कम गर्न र जीवन सुधार्न मद्दत गर्दछ। यी समावेश छन्ः
१. घरायसी कामहरूमा छोटो विश्राम लिनुहोस्ः खाना पकाउने, सरसफाइ र अन्य घरायसी कामहरू बीच छोटो विश्राम लिनुहोस्, ताकि शरीरले आराम गर्न सकोस्।
२. दैनिक व्यायाम र स्ट्रेचिङः घरायसी कामका साथसाथै नियमित व्यायाम र स्ट्रेचिङले दुखाइ कम गर्न र शरीरलाई लचिलो राख्न मद्दत गर्छ।
३. मानसिक शान्ति र विश्रामः ध्यान र सास फेर्न व्यायाम गर्नुहोस्, जसले तनाव र दुखाइ कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ।
४. स्वास्थ्य अनुगमन र आत्म–हेरचाहः तपाईंको स्वास्थ्यको अनुगमन गर्न र समय समयमा डाक्टरसँग परामर्श गर्नु महत्त्वपूर्ण छ, विशेष गरी यदि दुखाइ गम्भीर हुन्छ।
५. औषधिहरूः यदि डाक्टरले तपाईंलाई दुखाइ र सूजन कम गर्ने औषधि दिएका छन् भने, त्यसपछि नियमित रूपमा सेवन गर्नुहोस्।
खानपानमा ध्यान दिनुहोस् ः पुरानो दुखाइबाट निको हुन खानपानमा ध्यान दिनु अति आवश्यक हुन्छ । आफ्नो आहारमा क्याल्सियम र भिटामिन डी प्रशस्त मात्रामा समावेश गर्नुहोस्।
उपचार विकल्प
रेडियोफ्रिक्वेन्सी एब्लेसनः यस विधिमा दुखाइ हुने स्नायुहरूमा तातो लगाएर दुखाइ कम हुन्छ।
प्लेटलेट–रिच प्लाज्मा (पीआरपी) थेरापीः यस उपचारमा रगतबाट निकालिएका प्लेटलेट्सलाई दुखाइ भएको ठाउँमा लगाइन्छ, जसले गर्दा त्यहाँ मर्मत गर्न सकिन्छ।
नर्भ ब्लकः दुख्ने ठाउँमा औषधि दिएर दुखाइको संकेत रोकिन्छ, जसले तुरुन्त आराम दिन्छ।
यी उपचारहरूले धेरै थोरै समय लिन्छन्, अस्पताल भर्ना आवश्यक पर्दैन, र सोही दिन घर पनि आउन सक्छ। सबैभन्दा राम्रो कुरा यो हो कि तपाइँ अर्को दिन सामान्य गतिविधिहरू सुरु गर्न सक्नुहुन्छ।
(निभान केयरका संस्थापक तथा सीईओ निवेश खंडेलवालसँग दैनिक जागरणले गरेको कुराकानीमा आधारित)
