काठमाडौं, १७ मंसिर । हजुरबा हजुरआमाको सहयोग बालबालिकाको भावनात्मक विकासको लागि महत्त्वपूर्ण रहने एक अध्ययनले जनाएको छ । संयुक्त परिवारका धेरै फाइदा छन् । कुनै पनि विज्ञान अध्ययन वा सामाजिक अनुसन्धानले हामीलाई यसको फाइदाहरू बताएको छैन। शरीरमा मेसिन जडान गरेर, हर्मोनको उतारचढाव नाप्ने र बालबालिका र वृद्धवृद्धालाई आधारभूत स्वास्थ्य मापदण्डमा परिक्षण गरेर हजुरबा हजुरआमाको संगतले बालबालिकाको मानसिक, सामाजिक र भावनात्मक स्वास्थ्य राम्रो हुन्छ भन्ने कुरा कुनै पनि चिकित्सकले देखाएको छैन।
कुनै पनि वैज्ञानिकले यस्तो दाबी गरेन, तर पनि हामीलाई यो सधैं थाहा थियो। यो हाम्रो जीवन र संस्कृतिको हिस्सा थियो। तर जसरी हरेक पुरानो कुरा बदलिन्छ, नेपालमा पनि सहरीकरण, आधुनिकीकरण र भूमण्डलीकरणको परिणाम संयुक्त परिवार टुट्ने र परमाणु परिवारको वृद्धिको रूपमा देखा पर्न थालेको छ।
यो पश्चिममा धेरै पहिले सुरु भएको थियो, त्यसैले अब यो पुनरागमन गर्न थालेको छ । युरोप, अमेरिका र बेलायतमा भइरहेका विज्ञान तथा सामाजिक अनुसन्धानले बालबालिका र वृद्ध दुवैको स्वास्थ्य र विकासका लागि हजुरबुवा हजुरआमाको सहयोग अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण हुने गरेको छ ।
भर्खरै स्विट्जरल्याण्डको बासेल विश्वविद्यालयमा एउटा अध्ययन गरिएको थियो । यो अध्ययन बुढाबुढी अर्थात हजुरबुवा हजुरआमा आफ्ना नातिनातिनाको वरिपरि बस्ने, उनीहरुको हेरचाह गर्ने र उनीहरुसँग समय बिताउने हो भने यसले उनीहरुको स्वास्थ्यमा कुनै सकारात्मक प्रभाव पार्छ कि भन्ने बारेमा थियो ।
अध्ययनको नतिजा स्तब्ध पार्ने थिएन, तर सान्त्वनादायी र हाम्रो पुरानो विश्वास बलियो थियो । अन्वेषकहरूले पत्ता लगाए कि आफ्ना नातिनातिनाहरूसँग नजिक बस्ने र उनीहरूसँग दिनमा कम्तिमा दुईदेखि चार घण्टा बिताउने बृद्धहरू एक्लै बस्ने र नातिनातिनाहरूबाट टाढा बस्नेहरू भन्दा स्वस्थ र लामो समय बाँचेका थिए।
यस अध्ययनको बारेमा पढ्दा अलि अचम्म लाग्दो छ र तपाईलाई अलिकति हासो पनि लाग्छ। अहिले संसारलाई यस्ता विषयहरूमा अनुसन्धान र अध्ययनको खाँचो छ, जुन सायद हाम्रा पुर्खाहरूले आफ्नै अनुभवबाट थाहा पाएका थिए । संयुक्त परिवार, एक परिवारमा धेरै पुस्ताहरू सँगै बस्ने हाम्रो संस्कृतिको एक महत्त्वपूर्ण भाग हो। यो पनि पाश्चात्य संस्कृतिको एउटा पाटो थियो,यो छुट्टै कुरा हो कि संयुक्त परिवार तोड्ने प्रकृया हामीभन्दा धेरै पहिले सुरु भएको थियो । त्यसको नतिजा आज हाम्रो सामु छ ।
अक्सफोर्ड र एटलान्टा विश्वविद्यालयहरूले अब बालबालिकाको राम्रो स्वास्थ्य र उनीहरूको राम्रो मानसिक र भावनात्मक विकासको लागि हजुरबा हजुरआमाहरू कति महत्त्वपूर्ण छन् भनेर बताउन अध्ययन र अनुसन्धान गरिरहेका छन्।
(भाष्कर डटकमको सहयोगमा)
