झापा । झापाको कमल गाउँपालिका र शिवसताक्षी नगरपालिकाको राजमार्ग उत्तरमा छ, रतुवामाई वृक्षरोपण आयोजना । रतुवा नदी पूर्व र माई नदी पश्चिममा रहेको यो वृक्षरोपण आयोजना २७७२ हेक्टर क्षेत्रफलमा फैलिएको छ । झापामा रहेको यो वृक्षरोपण आयोजना निकै ठूलो आयोजना हो । विगतमा मसला, शाललगायत जातका विरुवा वृक्षरोपण गर्दै आएको यो आयोजनाले पछिल्लो समय जंगलमा फलफूल, सुगन्धित तेल र रबर खेती पनि सुरु गरेको छ ।
आयोजनाले राष्ट्रपति चुरे-तराई-मधेस संरक्षण विकास समितिको सहयोगमा आयोजनाको स्थायी स्रोतका लागि जंगलमा फलफूल, अगर हुड (सुगन्धित तेल) र रबर खेती सुरू गरेको आयोजना प्रमुख खेमलाल विश्वकर्माले जानकारी दिए । उनका अनुसार १० हेक्टर क्षेत्रफलमा विभिन्न फलफूलका पाँच हजार बिरुवा लगाइएको छ ।
आँप, लिची, कटहर, बडर, कागती, अम्बा लगयतका बिरुवा लगाइएको विश्वकर्माले जानकारी दिए । विरुवाले तीन वर्षभित्रमा फलफूल उत्पादन सुरू गर्ने उनको भनाइ छ । ‘उन्नत जातका बिरुवा लगाइएको छ । यसले तीन वर्षभित्रमा उत्पादन सुरू गर्छ । उत्पादन सुरू भएपछि वृक्षरोपण आयोजनाको कार्यालयलाई यो आम्दानीको स्थायी स्रोत पनि हुन्छ,’ उनले भने, ‘कृषि वनको रूपमा विकास गर्ने योजना पनि सफल हुन्छ ।’ गत वर्ष राष्ट्रपति चुरे-तराई-मधेस संरक्षण विकास समितिले ४२ लाख खर्च गरेर फलफूलको बिरुवा रोपेको उनले बताए ।
यस्तै, वनमा रबर र सुगन्धित तेलको पनि वृक्षरोपण पनि गरिएको छ । गरि चार वर्षअघि राष्ट्रपति चुरे-तराई-मधेस संरक्षण विकास समितिको सहयोगमा करिब पाँच हजार सुगन्धित तले र २८ सय रबर वृक्षरोपण गरिएको आयोजना प्रमुख विश्वकर्माले जानकारी दिए । रबर र सुगन्धित तेलको वृक्षरोपणका लागि चुरेले करिब ३४ लाख खर्च गरेको थियो ।
रबर र अगर हुडले उत्पादन दिन १० वर्ष लाग्ने विश्वकर्माले जानकारी दिए । सुगन्धित तेलको मूल्य अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा निकै महँगो छ । यसको उत्पादन पनि निकै झन्झटिलो छ । वृक्षरोपणको सात/आठ वर्षपछि यसमा ‘फङ्गस’ लगाएर उत्पादन योग्य बनाउनुपर्ने आयोजना प्रमुख विश्वकर्माले जानकारी दिए । वनमा लगाएका फलफूल, रबर र अगर हुडको रेखदेखका लागि चार जना कर्मचारी खटाइएको छ । उनीहरूले २४ घण्टा नै निगरानी गर्ने गरेको विश्वकर्माले जानकारी दिए ।
