काठमाडौं, २ पुस । स्वदेशी लगानीमा निर्माणाधीन माथिल्लो तामाकोसी जलविद्युत् आयोजनाको लागत २७ अर्ब रुपैयाँ थप हुने भएको छ । नेपाली मुद्राको अवमूल्यन र ब्याजले मात्र आयोजनाको २७ अर्ब रुपैयाँ बराबर लागत थप हुने देखिएको हो ।
भूकम्पका कारण पहुँच मार्गलगायतमा क्षति भएर निर्माणको अवधि २ वर्षपछि धकेलिएको ४५६ मेगावाटको माथिल्लो तामाकोसीको लागत निर्माण अवधिको ब्याज र डलरको भाउ उत्तारचढाव हुँदा लागत धेरै नै थप भएको हो । आयोजना सुरु हुँदा ब्याजबाहेक ३५ अर्ब २९ करोड रुपैयाँ लागत अनुमान गरिएको आयोजनाको लागत नेपाली मुद्राको अवमूल्यनवापत ७ अर्ब ६ करोड तथा निर्माण अवधिको ब्याज वापत मात्र गत आर्थिक वर्ष २०७४-७५ सम्ममा १४ अर्ब ४२ करोड ५८ लाख रुपैयाँ बराबर थप भएको आयोजनाले जनाएको छ । आयोजनाका अनुसार चालू आर्थिक वर्ष २०७५-७६ मा मात्र निर्माण अवधिको ब्याज खर्च ५ अर्ब ४१ करोड ५६ लाख थपिनेछ ।
आयोजनाको निर्माण सुरु गर्दा निर्माण अवधिको ब्याज १३ अर्ब २१ करोड ७० लाख रुपैयाँसहित ४८ अर्ब ८६ करोड ४० लाख रुपैयाँ लागत अनुमान गरिएको थियो । “निर्माण अवधिको ब्याजसहित आयोजना निर्माण सुरु हुँदा ४८ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँ लागत अनुमान गरिएको थियो, भूकम्पलगायतका कारणले निर्माणमा ढिलाइ हुँदा र डलरको भाउ बढेकाले चालू आर्थिक वर्षभित्रमा निर्माण सम्पन्न हुने बेलासम्म ६९ अर्ब ५९ करोड १९ लाख लागत अनुमान गरेका छौं,” माथिल्लो तामाकोसी आयोजनाको प्रवद्र्धक अपर तामाकोसी हाइड्रो कम्पनीका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत विज्ञान श्रेष्ठले भने, “निर्माणमा ढिलाइ हुँदा मासिक ४० करोड अर्थात् दैनिक सवा करोड घाटा परिरहेको छ ।” आयोजना निर्माणको काम आगामी असारसम्म सक्ने लक्ष्य छ । उनका अनुसार, हाइड्रोमेकानिकलको ठेकेदार कम्पनीले काममा ढिलाइ गरेपछि यसको विकल्प खोज्ने तयारी भइरहेको छ ।
आयोजना सुरु गर्दा डलरको भाऊ ८० रूपैयाँ भए पनि अहिले औसतमा ९७ रूपैयाँ ६० पैसा र कर्मचारी सञ्चय कोषबाट आयोजनाले लिएको ब्याजवापत १२.५ प्रतिशतसम्म पुगेका कारण लागत बढेको आयोजनाले जनाएको छ । कर्मचारी सञ्चय कोषको कष्ट अफ फाइनान्स ८ प्रतिशत मात्र भए पनि कोषले त्योभन्दा बढाएर लिएको र १२.५ प्रतिशतसम्म पु¥याए पनि हाल ११ प्रतिशत रहेको आयोजनाले जनाएको छ ।
लागत बढ्दै गए पनि माथिल्लो तामाकोसीको विद्युत् सस्तो मानिएको छ । प्राधिकरणले तामाकोसीसँग प्रतियुनिट ४.०६ पैसामा विद्युत् खरिद सम्झौता (पीपीए) गरेको छ । यो अरु आयोजनाको तुलनामा सस्तो हो । निर्माण सम्पन्न भएपछि तामाकोसीबाट वार्षिक २२ सय ८१ गिगावाट आवर विद्युत् उत्पादन हुनेछ भने यसबाट ९ अर्ब राजस्व संकलन हुनेछ । रोल्वालिङको पानी थपिएपछि थप दुई सय गिगावाट आवर थपिने आयोजनाले जनाएको छ ।
माथिल्लो तामाकोसीको लागत बढ्दै गए पनि आयोजना सम्पन्न भएपछि देशको कूल गार्हस्थ उत्पादन (जीडीपी) एक प्रतिशत बढाउने तथा विद्युत् प्राधिकरणको नाफा उच्च बनाउनेछ । तामाकोसी बनेपछि हाल भारतबाट आयात हुँदै आएको विद्युत् विस्थापन हुँदै जाने र बर्षामा विद्युत् निर्यात हुने नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले प्रक्षेपण गरेको छ । चालू वर्षभित्र आयोजना सम्पन्न गर्ने लक्ष्य राखिएको भए पनि हाइड्रोमेकानिकलको काममा ढिलाइ हुँदा समस्या पर्ने देखिएको छ ।
यो खबर आजको कारोबार दैनिकमा छपिएको छ ।
