काठमाडौं, २१ फागुन । हिन्दू पञ्चाङ्ग अनुसार फागुन महिनाको शुक्ल पक्ष पूर्णिमा तिथीमा होलिका दहन गरिन्छ र प्रतिपदा तिथीमा रंगीन होली खेलाइन्छ । यस वर्ष होली पर्व २२ फागुन २०७९, सोमबार मनाइँदैछ। होलिका दहनलाई खराबीमाथि राम्रोको विजयको प्रतीकका रूपमा लिइए पनि होलीलाई खुशीको पर्वका रूपमा देशभर मनाइन्छ । यस दिन सबैले आपसी भेदभाव बिर्सेर गुलाल र अबिरले होली खेल्छन् ।
भगवान श्रीकृष्णको नगरी ब्रजमा यो पर्व हर्षोल्लासका साथ मनाइन्छ । सो स्थानमा होली पर्व ४० दिन अगावै सुरु हुन्छ । आउनुहोस्, आज यस पर्वसँग सम्बन्धित पौराणिक कथा र वैज्ञानिक कारण जानौँ ।
कसरी सुरु भयो रङसहितको होली ?
पौराणिक कथा र पुराणका अनुसार रङले होली खेल्नु भनेको ब्रजकी भगवान श्रीकृष्ण र किशोरी राधा रानीसँग सम्बन्धित छ । धार्मिक मान्यता अनुसार श्रीकृष्णले गोठालासँग होली खेल्ने प्रचलन सुरु गरेका थिए । यही कारण होली आज पनि ब्रजमा धुमधामका साथ खेलाइन्छ । यो पर्व लड्डु होली, फूलों की होली, लाठमार होली, रंग र अबिरको खेल जस्ता धेरै नामले मनाइन्छ।
होलीको पौराणिक कथा
पुरातन किंवदन्ती अनुसार भगवान श्रीकृष्ण कालो रङ र राधा रानी गोरी थिइन् । श्रीकृष्णले यसबारे मैया यशोदालाई धेरै पटक गुनासो गरे र मैयाले उनलाई मनाउनबाट टाढै राख्न खोजिन तर उनी नमानेपछि मैयाले तिमीलाई जुन रङ मन पर्छ, राधाको अनुहारमा त्यही रङ लगाउन सुझाव दिइन् । तब तिम्रो र राधाको रंग एउटै हुनेछ । कृष्णलाई मैयाको यो सुझाव धेरै मन पर्यो र उनले आफ्ना साथी ग्वालाहरूसँग केही अनौठो रङ तयार पारेर राधा रानीलाई रंगाउन ब्रज पुगे। श्रीकृष्णले आफ्ना साथीहरूसँग राधा र उनका साथीहरूलाई उग्र रूपमा चित्रित गरे। उनको यो कुकर्म ब्रजवासीले मन पराएपछि रङसहित होली मनाउने चलन सुरु भयो । जुन आज पनि उत्तिकै उत्साहका साथ खेलाइन्छ ।
होली पर्वको वैज्ञानिक महत्व
हामीलाई थाहा छ होलिका दहन रंग वाली होलीको एक दिन अघि गरिन्छ। शास्त्रमा भनिएको छ कि पवित्र अग्नि प्रज्वलन गर्नाले वातावरण पवित्र हुन्छ र सकारात्मक उर्जाको संचार हुन्छ । यसका साथसाथै धेरै कीटाणु नष्ट भएर होलिका दहनको आगोबाट नयाँ उर्जाको प्रभाव वायुमण्डलमा फैलिन्छ जुन शारीरिक तथा मानसिक स्वास्थ्यका लागि निकै राम्रो मानिन्छ ।
