काठमाडौं, ३१ जेठ । ‘गल्लाको पछि लाग्ने हैन नि, फेरि पछि लागेर जालास्,’ कलाकार भीमबहादुर थापालाई उनका बाले भनेका थिए । दुई वर्षअघि मैतीदेवीस्थित कलाकार थापाकै घरमा भेट्दा समाचारदातासँग थापाले युद्धका गर्विलो अनुभूति सुनाएका थिए । दोस्रो विश्वयुद्ध लडेका कलाकार थापा अब स्मृतिमा सीमित रहेका छन् । बुधबार राति २ बजे मैतीदेवीस्थित निवासमै ९२ वर्षको उमेरमा उनको निधन भयो । बुधबारै पशुपति आर्यघाटमा उनको अन्त्येष्टि गरिएको छ ।
सन् १९३९ मा दोस्रो विश्वयुद्ध सुरु भएको थियो भने सन् १९४२/४३ तिर नेपालका गाउँघरमा गल्लाहरू केटाहरूलाई युद्धमा जान फकाउने एजेन्ट सक्रिय थिए । त्यसबेला खोटाङको रावा लामिडाँडा अति दुर्गम मानिन्थ्यो । सञ्चारको कुनै साधन थिएन । ‘गल्लाहरूले फलानो गाउँबाट यति केटा लगे रे,’ कसैले सुनाउँथ्यो । भीमबहादुरका बाले पनि त्यही सुनेका थिए । छोरालाई गल्लाले लैजाला कि भन्ने चिन्ताले उनलाई सम्झाउँदै भनेका थिए, ‘गल्लाहरूसँग गइस् भने गोली हानेर मार्छन् ।’
१७ वर्षे लक्का जवान थिए भीमबहादुर । जुत्ता चप्पल के हो थाहा थिएन । पढाइ लेखाइ कल्पनाबाहिरको कुरा थियो । घरमा हल गोरु, गाई, भैंसी र बाख्रा थिए । मकैको च्याख्ला खाएपछि दिनभरि गोठालो जानु उनको मुख्य काम थियो । घरभन्दा अलि तल जंगल थियो । त्यही जंगलमा दिनभरि गाई चराउँथे र बिहान बेलुका घरको काम गर्थे ।
जंगलमा गाई चरिरहेको थियो । उनी रुखको हाँगामा बसिरहेका थिए । दुई जना पाइन्ट र जुत्ता लगाएका मान्छे आए उति बेला पाइन्ट र जुत्ता लगाउने मान्छे हुन्नथे गाउँमा । ती मान्छेले भने, ‘ओइ केटा तल आइज कुरा गरम ।’ नचिनेको मान्छेले बोलाएपछि उनी एक छिन हच्के । उनीहरूले फेरि भने, ‘आइज न केटा, हामी त्यही पल्लो गाउँका हौं, कुरा गरम ।’
भीमबहादुर रुखबाट ओर्ले । दुईमध्ये एउटाले प्याट्ट तिघ्रोमा हिर्काउँदै भन्यो, ‘यत्रो तिघ्रा भाको मान्छे गाई चराएर बस्छस् हिँड हामीसँग, नयाँ पाइन्ट नयाँ जुत्ता लगाउन पाइन्छ ।’उनीहरूलाई कहाँ जाने भनेर सोध्न समेत सकेनन् भीमबहादुरले । मात्रै उनीहरूको कुरा सुनिरहे । ‘यही वनमा गाई चराउने हो भने तेरो जिन्दगी यत्तिकै बित्छ । मान्छे बन्ने कि गोठालो आफैं विचार गर,’ गल्लाहरूले भनेका थिए । घाम ढल्केपछि गाईवस्तु उकालो लाग्न थाले । ‘हामी भोलि पनि आउछौं, भोलि कुरा गरौंला । हामीसँग भेट भएको कुरा घरमा नभन् नि,’ गल्लाहरूले भीमबहादुरलाई अनुरोध गरेका थिए ।
त्यस दिन उनले घर गएर गाई बाँधे । भोलिपल्ट उही समयमा गाई लिएर वनमा गए । घाम आधा ढल्केको थियो । अघिल्लै दिनका मान्छे आएर सोधे, ‘के विचार गरिस् त ।’ भीमबहादुरले जवाफ दिएका थिएनन् । अर्का व्यक्तिले थपे, ‘यतिका मान्छे गाई चराएर बस्दैन । हामीसँगै जान्छ र मान्छे बनेर फर्किन्छ ।’भीमबहादुरले भनेका थिए, ‘सवाल जवाफ केही गरिनँ, पछि लागेर गएँ । गाई बाख्रा वनमै छोडिदिँए । पहिलो दिन पल्लो जंगलमा पु¥याएपछि गल्लाहरूले एक छिन थकाइ मारम भनेर जंगलमै राखे । साँझ झमक्क भएपछि मात्रै हिँडाए । आधा रात हिँडेपछि मात्रै आफू जस्तै अरू तीन जनासँग भेट भयो ।’
भीमबहादुरले थप स्मृति सम्झँदै भने, ‘रातभरि हिँडाउँथे, दिउँसो जंगलमा सुताउँथे ।’ किन त्यसो गरे त्यतिबेला भीमबहादुरले थाहा पाएनन् । पछि बुझे, गाउँका मान्छेले थाहा नपाऊन् भन्नका लागि राति मात्रै हिँडाएका रहेछन् । त्यसरी गल्लाहरूसँग गएर अंग्रेज सेनामा भर्ती भएका थापाले बर्माबाट दोस्रो विश्वयुद्ध लडेका थिए ।दोस्रो विश्वयुद्ध सकिएपछि नेपाल फर्किएका थापाको कला यात्रा नेपाली सेनाले आयोजना गर्ने सांस्कृतिक कार्यक्रमबाट सुरु भएको थियो । नेपाली सेनाकै रेडियो कार्यक्रम हुँदै टेलिचलचित्र र फिचर फिल्ममा अभिनय गरेका थिए ।
निर्देशक दीपाश्री निरौलाले कलाकार थापालाई ‘धर्म बा’ बनाएकी थिइन् । टेलिशृंखला ‘देवी’मा काम गरेपछि दीपाश्री निरौला र थापा नजिक भएका थिए भने ‘तीतो सत्य’मा थापाले दीपाश्रीकै बाको भूमिका निर्वाह गरेका थिए । उनको पछिल्लो फिल्म ‘छक्का पञ्जा–२’ हो । पछिल्लो समय छाती, फोक्सोलगायत समस्याबाट ग्रसित थापाले कम अभिनय गर्न थालेका थिए । आजको राजधानी दैनिकमा खवर छापिएको छ ।
