एजेन्सी,१५ फागुन । भ्रुणको उमेर निर्धारण गर्न एआई भारतले भ्रुणको उमेर निर्धारण गर्न पहिलो एआई मोडेल बनाएको छ । पहिलो पटक, भारतीय जनसंख्यालाई ध्यानमा राख्दै, इन्डियन इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजी मद्रास र ट्रान्सलेसनल हेल्थ साइन्स एन्ड टेक्नोलोजी इन्स्टिच्युट, फरीदाबादका शोधकर्ताहरूले आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स मोडेल ’गर्भिनी–न्ब्द्द’ विकास गरेका छन् । गर्भवती महिलामा गर्भावस्था पत्ता लगाउन सकिन्छ । भ्रुणको सही उमेर दोस्रो र तेस्रो त्रैमासिकमा निर्धारण गर्न सकिन्छ ।
गर्भवती महिलाहरूले उचित हेरचाह प्राप्त गर्न सक्षम हुनेछन्
गर्भिनी जैव प्रौद्योगिकी बायोटेक्नोलोजी विभाग को एक पहल हो। आइएनआइ भनेको जन्म परिणामहरूमा उन्नत अनुसन्धानका लागि अन्तर–विषय समूह हो। भ्रुणको सही उमेर थाहा पाउनाले गर्भवती महिलाको उचित हेरचाह र सही प्रसव मिति निर्धारण गर्न पनि मद्दत पुग्ने अनुसन्धानकर्ताहरूले बताएका छन्।
भ्रुणको उमेर सही अनुमान गरिनेछ
हाल, भारतका डाक्टरहरूले पश्चिमी देशहरूको लागि विकसित सूत्रहरू प्रयोग गरेर भ्रुणको उमेर निर्धारण गर्छन्, जसले त्रुटिको जोखिम बढाउँछ । शोधकर्ताहरूको टोलीले सोमबार भने कि ’गर्भिनी–जीए २’ नामक मोडलले भारतीय जनसंख्याको लागि भ्रुणको उमेर सही रूपमा अनुमान गर्ने, त्रुटिलाई झण्डै तीन गुणाले घटाएको छ।
बाल हेरचाहमा पनि सुधार हुनेछ
नयाँ मोडलले नवजात शिशुको हेरचाहमा मात्र सुधार गर्दैन, मातृ तथा शिशु मृत्युदरमा पनि कमी ल्याउनेछ । डिबिटी सचिव डा राजेश गोखलेले सोमबार गर्भवती महिलाको गर्भावस्थाको उमेर अनुमान गर्न जनसङ्ख्या विशेष मोडेलको विकास सराहनीय रहेको बताए ।
अनुसन्धानको नतिजा प्रतिष्ठित जर्नल ल्यान्सेट रिजनल हेल्थ साउथइस्ट एशियामा प्रकाशित भएको छ । डा हिमांशु सिन्हा, अनुसन्धानकर्ता र केन्द्र फर इन्टिग्रेटिभ बायोलोजी एण्ड सिस्टम्स मेडिसिन, आईआईटी मद्रासका संयोजकले भने, आईआईटी मद्रासले भारतमा तल्लो तहमा स्वास्थ्य सेवा समस्याहरू समाधान गर्न योगदान गरिरहेको छ । यसका लागि, हामी उपकरणहरू विकास गर्न उन्नत डेटा विज्ञान र एआई प्रविधिहरू प्रयोग गर्दैछौं।
यस दिशामा पहिलो कदम भनेको सही न्ब् मोडेलहरू विकास गर्नु हो जसले पश्चिमी जनसंख्या प्रयोग गरेर डिजाइन गरिएको हाल प्रयोग गरिएका मोडेलहरू भन्दा उल्लेखनीय रूपमा राम्रो प्रदर्शन गर्दछ । शोधकर्ताहरूले न्बचदजष्लष्–न्ब्द्द को विकास गर्न आनुवंशिक एल्गोरिथ्म–आधारित विधिहरू प्रयोग गरे, जुन हालको ह्याडलक र हालको क्ष्लतभचनचयधतज–द्दज्ञकत मोडेलहरू भन्दा बढी सही थियो।
यो अध्ययन गुरुग्राम सिभिल अस्पताल, गुरुग्राम, सफदरजंग अस्पताल, नयाँ दिल्ली, क्रिश्चियन मेडिकल कलेज भेल्लोर र पोन्डिचेरी इन्स्टिच्युट अफ मेडिकल साइन्सेस, पुडुचेरीसँगको साझेदारीमा गरिएको थियो। (जागरण डटकमबाट)
