काठमाडौं, ३१ साउन । थाइराइड यस्तो रोग हो जसले महिलालाई बढी असर गर्छ । थाइराइडले महिलाको प्रजनन क्षमतालाई पनि असर गर्छ । थाइरोइड ग्रंथिले ट्राइयोडोथायरोनिन र थाइरोक्सिन नामक हर्मोन उत्पादन गर्छ, जसले भु्रणको मस्तिष्क र स्नायु प्रणालीको विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । त्यसैले गर्भावस्थामा थाइराइडले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । यदि तपाईलाई थाइरोइड छ भने गर्भावस्थामा नियमित चेकअप गराउनु धेरै महत्त्वपूर्ण छ।
थाइराइडको प्रकार
थाइराइड ग्रन्थी पुतलीको आकारको हुन्छ र यस ग्रन्थीबाट निस्कने हर्मोनले सम्पूर्ण शरीरको प्रक्रियालाई नियन्त्रण गर्छ । यदि थाइराइड ग्रन्थी कम सक्रिय छ भने यस्तो अवस्थालाई हाइपोथायराइड भनिन्छ । अति सक्रिय थाइरोइड ग्रन्थीको अवस्थालाई हाइपरथायराइड भनिन्छ ।
गर्भावस्थामा थाइरोइड जोखिम
यदि कुनै महिलालाई गलगाँड भनिने रोग लागेको छ भने उनलाई थाइराइड हुने खतरा बढ्छ । गोइटरमा, शरीरमा आयोडिनको कमी हुन्छ । यसमा थाइराइड ग्रन्थीको आकार बढ्छ र घाँटी सुन्निन थाल्छ ।
यदि एउटी महिलासँग ग्रेभ्स रोग जस्ता अटोइम्यून थाइराइड रोगहरूको पारिवारिक इतिहास छ भने, उनी गर्भावस्थामा यी रोगहरू वा थाइरोइड विकास गर्ने जोखिममा हुन्छन् । टाइप मधुमेह भएका बिरामीहरूमा थाइराइडको जोखिम पनि उच्च हुन्छ।
थाइराइडमा कहिले गर्भधारण गर्न सकिन्छ?
थाइराइडको उपचारपछि महिलाले गर्भधारण गर्न सक्छन् । यदि कुनै महिला थाइराइड रोग पछि गर्भधारण गर्न चाहन्छन् भने, उसले पहिले डाक्टरसँग कुरा गर्नुपर्छ। डाक्टरले तपाईंलाई थाइरोइडको सम्बन्धमा तपाईंको पारिवारिक इतिहासको बारेमा सोध्नेछ। डाक्टरले सीरम त्क्ज् परीक्षणको लागि सोध्न सक्छ। यसले रगतमा थाइराइड हर्मोनको मात्रा देखाउँछ।
थाइराइडमा गर्भावस्था हुँदा के गर्ने ?
थाइराइड हर्मोन अर्थात हाइपोथाइराइड कम भएमा डाक्टरले लेभोथाइरोक्सिन दिन सक्छन्। यो औषधिको खुराक महिला गर्भवती भएपछि डाक्टरले परिवर्तन गर्न सक्छ । गर्भवती भएपछि, थाइराइडबाट पीडित महिलाले तुरुन्तै डाक्टरसँग परामर्श गर्नुपर्छ । हाइपर थाइराइडिज्म भएमा डाक्टरहरूले प्रोपाइलथियोरासिल र मेथिमाजोल जस्ता औषधि दिन सक्छन् ।
गर्भावस्थामा थाइरोइड कसरी नियन्त्रण गर्ने ?
औषधि सेवन गर्नुका साथै तनावबाट पनि टाढा रहनुपर्छ । तनावले कोर्टिसोल नामक हर्मोन बढाउँछ, जसले थाइरोइड ग्रन्थीलाई हर्मोन निस्कनबाट रोक्छ।
यसका साथै महिलाले गर्भावस्थामा शारीरिक क्रियाकलाप गरिरहनुपर्छ । थाइराइड हर्मोनलाई योग र व्यायामबाट सन्तुलित राख्न सकिन्छ।
चिनी, परिष्कृत अन्न र क्याफिन आदिको सेवन कम गर्नुहोस्। साथै, गण्डुवा रोगबाट बच्न आफ्नो आहारमा पर्याप्त मात्रामा आयोडिन युक्त चीजहरू समावेश गर्नुहोस्।
थाइराइडमा गर्भधारण गर्न सक्छ
थाइराइडबाट पीडित महिलाहरूलाई गर्भधारण गर्न अलि गाह्रो हुन सक्छ, तर थाइराइडका कारण तपाईंले गर्भधारण गर्न नसक्ने कुरा होइन । थाइराइड भएपछि पनि औषधि र चिकित्सकको सल्लाहमा गर्भधारण गर्न सकिन्छ ।
थाइराइड एउटा यस्तो रोग हो जसले प्रजनन क्षमतालाई असर गर्छ। योग, औषधि र स्वस्थ जीवनशैलीको मद्दतले थाइराइड नियन्त्रण गर्न सकिन्छ र गर्भधारण पनि गर्न सकिन्छ ।
