काठमाडौं, ११ जेठ । मुटु रोगको बारेमा सुनेपछि दिमागमा आउने पहिलो विचार “हार्ट अट्याक“ हो। हृदयघात मानिसहरूमा सबैभन्दा सामान्य हृदय रोग हो । चिकित्सा भाषामा, यस रोगलाई “हृदय रोग“ भनिन्छ । हृदय रोगले हाम्रो हृदयलाई असर गर्ने धेरै अवस्थाहरू सिर्जना गर्दछ।
वरिष्ठ मुटु रोग विशेषज्ञ डा.अनिल भट्टराई हृदय रोगमा मुटु र रक्तसञ्चारका सबै रोगहरू लगायतका रक्तनलीसम्बन्धी रोगहरू जस्तै कोरोनरी आर्टरी डिजिज, एनजाइना, हृदयाघात, पक्षाघात र जन्मजात मुटुको दोषहरू पर्ने बताउँनुहुन्छ ।
मुटु शल्य चिकित्सक डा.भट्टराईको अनुसार एथेरोमाको बिस्तारै निर्माणले धमनीहरू साँघुरो हुँदा हृदय रोग हुन सक्छ। धमनीको पर्खाल भित्र बोसो जम्छ, समय बित्दै जाँदा धमनीहरू साँघुरो हुँदै जान्छन् र उनीहरूले मुटुमा पर्याप्त अक्सिजनयुक्त रगत आपूर्ति गर्न सक्दैनन् । यसले “एन्जाइना“ हुन्छ र छाती दुख्न सक्छ ।
यदि एथेरोमाको टुक्रा धमनीमा फुट्यो भने, यसले रगतको ढिक्का बनाउँछ। यो रगत थक्काले कोरोनरी धमनी अवरुद्ध गर्न सक्छ र मुटुको मांसपेशीमा अक्सिजन युक्त रगतको आपूर्तिलाई कम गर्न सक्छ, र मुटुको मांसपेशीलाई स्थायी रूपमा क्षति पु¥याउन सक्ने डा.भट्टराईको भनाई छ ।
यदि बनाइएको रगत थक्काले तपाईंको मस्तिष्कमा रगत बोक्ने धमनीलाई रोक्छ र मस्तिष्कको भागमा रगत आपूर्ति बन्द गर्न हुन्छ । त्यसले “हार्ट स्ट्रोक“ भनेर चिनिने अवस्था निम्त्याउन सक्छ।
दुर्भाग्यवश, हृदय रोगबारे धेरै मानिसहरूलाई थाहा हुँदैन रोगले आक्रमण नगरेसम्म । कसैको शरीरमा हृदय रोगको विकास भइरहेको छ भने केही चेतावनी संकेतहरू देखिएका हुन्छन् । यदि समयमै उपचार गरियो भने, अवस्थालाई गम्भीर हुनबाट रोक्न मद्दत गर्दछ।
हृदय रोगका लक्षणहरू हरेक व्यक्तिमा एउटै नहुन सक्छ, तर हृदय रोगबाट पीडित धेरै व्यक्तिहरूमा लक्षणहरूको एक सेट सामान्य हुन्छ। जति सक्दो चाँडो स्वास्थ्य समस्याको प्रारम्भिक अवस्थामै पहिचान गरी उपचार गर्नु राम्रो हुने भएकाले मुटु रोगका चेतावनी संकेतहरू थाहा पाउन निकै आवश्यक छ ।
श्वासप्रश्वासको समस्यालाई फोक्सो वा श्वासप्रश्वास प्रणालीसँग सम्बन्धित समस्या हो भनेर प्रायः गलत बुझिन्छ। तर होइन, हाम्रो सास फेर्ने र हाम्रो मुटुले रगत पम्प गर्ने एक अर्कासँग प्रभावकारी रूपमा नजिकको सम्बन्ध रहेको डा.भट्टराईको भनाइ छ ।
मुटुले राम्रोसँग रगत पम्प गर्न नसकेपछि रगत फोक्सोबाट मुटुसम्म पुग्ने नसहरूमा ब्याकअप हुन्छ । यसले फोक्सोमा तरल पदार्थ चुहिन्छ र सास फेर्न गाह्रो हुन्छ । यो हृदयघातको लक्षण मध्ये एक हो।
