काठमाडौं । हिन्दू संस्कारअनुसार विवाहमा धेरै प्रकारका चलनहरू छन्, जसको आफ्नै महत्त्व छ । यी अनुष्ठानहरू मध्ये एक हो दुलहा र दुलहीबीच बाध्ने लगनगाठो । विवाहका रीतिरिवाजहरु लगनगाठो बिना पूर्ण मानिदैन ।
लगनगाठो (गाठो) भनेको के हो ?
वास्तवमा, लगनगाठोको समयमा, दुलहाको पटका अर्थात् दुलहीलाई दुलहाको चुनरीले बाधा पु¥याउँछ, जसमा दुई गाँठो बाँधिन्छ । लगनगाठाले दुलही र दुलहाबीचको सम्बन्ध बलियो हुने जनविश्वास छ । यो गाँठ सद्भाव र एकताको प्रतीक मानिन्छ।
गाठोमा बाँधिएका चीजहरू के हुन्
दुलहा र दुलहीलाई बाँध्दा दुलहीको दुलही मात्र होइन, त्यसमा केही चीजहरू राखिन्छन् र प्रत्येक चीजको आफ्नै महत्त्व हुन्छ । बेहुलीको थालीमा सिक्का, फूल, बेसार, दुर्वा र फूल राखिन्छन् ।
सिक्का
सिक्कालाई आर्थिक स्थितिसँग जोडिएको देखिन्छ अर्थात् दुबै व्यक्तिले समान रूपमा पैसा खर्च गर्नेछन् र दुबैको समान अधिकार हुनेछ। कमाएको सम्पत्तिमा दुवै पक्षको समान अधिकार हुनेछ।
फूल
फूलको सम्बन्धमा फूलजस्तै गन्ध र माया दुवैको सम्बन्धमा रहने विश्वास गरिन्छ । एक अर्काको अपमान नगर्नुहोस्। दाम्पत्य जीवनमा फूल जस्तै खुसी रहोस।
बेसार
बेसारको अर्थ दुवै सधैं स्वस्थ हुनुपर्छ। बेसारलाई हरिद्रा पनि भनिन्छ । हिन्दू धर्ममा यसलाई अति पवित्र मानिन्छ। त्यसैले यो गरिबीको विनाशक हो। यसका साथै मानसिक तथा शारीरिक रुपमा स्वस्थ्य राख्नुका साथै गरिबी हटाउन मद्दत गर्नेछ ।
दुवो
दुवोको अर्थ दुबै मानिस सधैं ऊर्जावान रहनु पर्छ। जसरी अलिकति पानी हालेर सुकेपछि दुर्वा फेरि हरियो हुन्छ। त्यसैगरी, जब सम्बन्धमा कुनै समस्या आउँछ, एक अर्कालाई दिन्छन्। यसका साथै एक अर्काको सुख–दुःखमा साथ दिनेछौं।
अक्षता
अक्षता अर्थात् पुरै चामलको अर्थ घरमा खाद्यान्नको कमी नहुनु होस् । घरमा जे छ, सँगै खानुहोस्। गठबन्धनलाई अक्षुण्ण राख्नुको अर्थ दुवैको एकअर्काप्रति मात्र होइन समाजप्रति पनि जिम्मेवारी छ भन्ने हो ।
