काठमाडौं,२७ फागुन । मोटोपना यस्तो समस्या हो, जुन गर्भवती महिला र बच्चा दुवैका लागि निकै खतरनाक साबित हुन सक्छ । हालै द ल्यान्सेटको तथ्यांक बाहिर आएको छ, जसले महिलामा मोटोपनाको समस्या निकै बढेको देखाएको छ । यसले गर्भावस्थामा कस्तो प्रभाव पार्न सक्छ भन्ने बारे थप जानकारी प्राप्त गर्न,दैनिक जागरणले विशेषज्ञहरूसँग कुरा गरेको छ ।
मोटोपन एक रोग हो ?
हो, मोटोपना एक मेटाबोलिक रोग हो, जसमा शरीरमा बोसोको स्तर बढ्न थाल्छ। शरीरमा बोसो हुनु सामान्य कुरा हो र यो आवश्यक पनि हो तर यसको अत्यधिक मात्राले गर्दा यसले स्वास्थ्य सम्बन्धी धेरै समस्या निम्त्याउन सक्छ । बोसो अत्याधिक बढेपछि शरीरको कार्यमा परिवर्तन आउन थाल्छ । जसका कारण मुटुरोग, स्ट्रोक, क्यान्सर र मधुमेहजस्ता घातक रोगहरु लगायत धेरै खतरनाक रोगहरुको जोखिम बढ्छ ।
तपाई मोटोपनाबाट पीडित हुनुहुन्छ वा छैन कसरी थाहा पाउने ?
सामान्यतया, द्यःक्ष् सूचकांक एक व्यक्ति मोटो वर्गमा पर्छन् कि भनेर निर्धारण गर्न प्रयोग गरिन्छ । १८–२६ बीचको बीएमआई सामान्य मानिन्छ, १८ भन्दा कम कम तौल मानिन्छ, २६ भन्दा बढी अधिक वजन र ३० भन्दा बढी मोटो मानिन्छ ।
ऋ.प् ले मोटोपनका कारण गर्भावस्थामा हुनसक्ने जटिलताहरूको बारेमा बताउँछ । डा.पूजा बब्बर, मेडिकल ओन्कोलोजी, बिरला अस्पताल, गुरुग्राम र डा.विवेक बिन्दल, निर्देशक र बैरियाट्रिक एण्ड रोबोटिक सर्जरी, म्याक्स अस्पताल, वैशालीका प्रमुखले केही चकित पार्ने खुलासा गरे ।
गर्भावस्था सम्बन्धित समस्याहरू
मोटोपनाका कारण महिलाले गर्भावस्थामा समेत धेरै खतरनाक चुनौतीहरूको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ । डा.बब्बरले मोटोपनले गर्भावस्थामा धेरै जटिलताहरू निम्त्याउन सक्ने बताए, जसमा समयपूर्व जन्म र सिजेरियन डिलिवरी समावेश छ। जसका कारण आमा र बच्चा दुवैको स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पर्न सक्छ ।
गर्भावस्था मधुमेह र उच्च रक्तचापको जोखिम
गर्भावस्थाको मधुमेह र उच्च रक्तचाप आमा र बच्चा दुवैको लागि धेरै खतरनाक साबित हुन सक्छ। गर्भावस्थामा हुने मधुमेहले आमाको स्वास्थ्यमा मात्रै असर गर्दैन, यो बच्चाको लागि घातक पनि हुन सक्छ । जसका कारण बच्चामा जन्मजात मुटु रोगको जोखिम धेरै हुन्छ ।
उच्च रक्तचापका कारण आमामा मुटु रोगको जोखिम बढ्छ । उच्च रक्तचापका कारण स्ट्रोकको जोखिम पनि हुन्छ, जुन घातक पनि हुन सक्छ। यसबाहेक, उच्च रक्तचापका कारण प्रि–एक्लेम्पसियाको जोखिम पनि बढ्छ, जुन बच्चा र आमा दुवैका लागि खतरनाक साबित हुन सक्छ।
प्रि–एक्लेम्पसिया भनेको रक्तनलीमा समस्याका कारण प्लेसेन्टाको राम्रोसँग विकास नहुने अवस्था हो। यसको एउटा प्रमुख कारण उच्च रक्तचाप हो । यसले मुटु, कलेजो र मिर्गौलालाई पनि असर गर्छ । थप रूपमा, यसले भविष्यको गर्भावस्थामा पनि समस्या निम्त्याउन सक्छ।
यी तात्कालिक चिन्ताहरू बाहेक, डा.बिन्दलले मोटोपनाले भावी पुस्तामा पनि धेरै समस्याहरू निम्त्याउन सक्ने बताए । मोटोपनाबाट पीडित महिलाका बालबालिकामा पनि मोटोपनाको जोखिम धेरै हुन्छ । यो आनुवंशिक परिमार्जनको कारण हुन्छ। मोटोपना प्रायः आनुवंशिक परिवर्तनहरूको कारणले गर्दा हुन्छ जुन आमाबाबुबाट बच्चाहरूमा सर्ने गर्दछ। यस कारण, अन्तरपुस्ता मधुमेह हुन सक्छ।
जीवनशैली सुधार
राम्रो प्रजनन स्वास्थ्यको लागि, मोटोपना जस्ता गम्भीर समस्याहरू रोक्न महत्त्वपूर्ण छ। मोटोपनाबाट बच्न खाना खाँदा सावधानी अपनाउनुपर्छ ।
मोटोपनको सबैभन्दा ठूलो कारण जीवनशैलीसँग सम्बन्धित साना गल्तीहरू हुन्। तसर्थ, पोषण परामर्श र लक्षित रणनीतिहरूको सहयोगमा जीवनशैली सुधार गरेर मोटोपनालाई रोक्न सकिन्छ।
तौल घटाउँदा हर्मोनल सन्तुलन कायम रहन्छ, जसले महिनावारी नियमित हुन्छ र ओभ्युलेसनमा सुधार हुन्छ। जसका कारण गर्भधारणमा समस्या आउँदैन ।
सन्तुलित आहार र व्यायाम स्वस्थ वजन कायम राख्न मद्दत गर्न सक्छ। यी कारणले गर्भधारणको सम्भावना बढ्छ र गर्भावस्थाको समयमा कुनै पनि प्रकारको जटिलताबाट बच्न मद्दत गर्न सक्छ।
